“Formatief handelen is een belangrijk speerpunt in onze school”, vertelt Margot Kleinnijenhuis, docent Nederlands en aanspreekpunt van het leerteam. “Als leerteam van het pilotproject ‘Doelbewust Oefenen’, werken we daarom aan de verdere ontwikkeling en implementatie ervan binnen de school. Dit jaar hebben we het profielwerkstuk gekozen als concreet project om formatief handelen meer bewust vorm te geven in ons onderwijs.”
“Dit lijkt een hele simpele vraag, maar voor veel leerlingen is deze vraag erg lastig te beantwoorden, bijvoorbeeld als het gaat om hoe ze het beste leren," vertelt Nina Boom, docent biologie en technasium bij Het Erasmus in Almelo. "We zijn vaak niet gewend om naar onszelf en ons eigen handelen te kijken. Na te denken over ons eigen denken. Over wat we nodig hebben om goed te kunnen leren of werken. Terwijl dit eigenlijk essentiële vaardigheden zijn! Dat is een van de redenen waarom ik zo enthousiast ben over het werken met leerstrategieën!”
“Een goede relatie opbouwen is in mijn ogen essentieel om echt met een groep te kunnen werken, of het nu gaat om professionals of leerlingen,” vertelt Liesbeth Groen, didacticus, onderwijskundige en docent bij de Pabo bij Saxion. Ze is ook expertcoach van het leerteam van Reggesteijn, een van de twee leerteams die deelnemen aan de pilot ‘Doelbewuste oefening’.
"Effectieve samenwerking in een leerteam, ofwel een professionele leergemeenschap (PLG), vormt de kern van duurzame verandering. Af en toe een bijeenkomst volstaat niet. Intensieve langdurige samenwerking, experimenteren, oefenen en het stimuleren van individuele ontwikkeling staan centraal, met de nadruk op doelgericht oefenen." Nico Rutten, een ervaren trainer en docent Ontwikkelingspsychologie bij Saxion, beschouwt dit als een cruciaal inzicht uit zijn lessen en trainingen over Zelfsturend leren. Nico Rutten brengt zijn rijke ervaring als inhoudelijke expert-coach op het gebied van Zelfsturend leren in bij het leerteam van Erasmus in Almelo.
“Het was zo mooi om te zien en te voelen dat al die mensen die aanwezig waren bij het Wereldcafé eigenlijk allemaal hetzelfde willen voor onze leerlingen en school: inspirerend én toekomstbestendig havo-onderwijs. Én vooral dat zoveel deelnemers daar ook actief aan bij willen dragen!
“In onze school staan we regelmatig stil bij de vraag: wat willen we als school? Doen we nog de juiste dingen, wat is de essentie en bedoeling van wat we doen? Ook van programma’s zoals Havo van de Toekomst. Daarbij weten we vaak niet waar het precies naar toe gaat. Natuurlijk hebben we er wel beelden bij en hebben we het er samen over. Maar hoe dat er dan uit ziet, wat het concreet gaat worden: dat kristalliseert zich stap voor stap uit.
“De afgelopen jaren heb ik op allerlei manieren met havoleerlingen gewerkt. Zowel als docent, schoolleider en nu als coach. Als afdelingsleider gaf ik een havo 5 les. Dat is zo’n leuke én tegelijk geen makkelijke groep. Zo laten ze je met hun gedrag heel duidelijk zien als er iets niet goed is, als je hen niet weet te inspireren en enthousiasmeren. Gelukkig merk je het ook goed als dat wél lukt!
"Het was echt leuk om elkaar zo te leren kennen en in gesprek te gaan over onderwijs, over wat we zouden willen en hoe we de dingen nu doen. We hebben toch allemaal eigen gewoonten en manieren van werken. Heel verfrissend om te horen hoe anderen het doen."
“We zijn eerst naar de basis gegaan. Voordat je onderwijs van de toekomst gaat maken, is het essentieel om antwoord te vinden op de vraag: wie is die havoleerling van de toekomst dan? Wat wil hij/zij en wat heeft die leerling van ons als school dan nodig? Om die vragen te vinden, zijn we onder andere aan de slag gegaan met een trendwatcher.” Maaike Oberink, docent geschiedenis Carmel Salland, kijkt positief terug op deze aanpak.
“Op dit moment experimenteren we met ‘advance organizing’. Een advanced organizer geeft over een langere termijn de lesdoelen weer. Leerlingen krijgen daarmee inzicht in het proces wat ze moeten doorlopen, zodat ze zelf kunnen aangeven waar ze momenteel ‘staan’ en waar het (nog) naartoe moet”.
