Anders leren denken en kijken
“Wat zou je doen, als je opnieuw kon beginnen? En wat zou je doen, als je weet dat alles kan en mag, om betekenisvol onderwijs te geven aan jouw leerlingen?“ Dit waren een aantal van de interessante vragen die Jan Fasen, leraar en een van de oprichters van Agora, stelde tijdens de online sessie voor Havo van de Toekomst eind oktober 2020. De uitnodiging achter zijn vragen was anders leren denken, om op een andere manier naar ons onderwijs én hoe we dat organiseren te kijken.
De kracht van Agora
Voluit in die vragen gaan en echt vanuit ‘alles kan en mag’ antwoord geven, bleek nog niet zo makkelijk. We hebben allemaal zoveel gedachten en overtuigingen over hoe het wel of toch niet kan. Dat ervaarden Jan en zijn collega’s ook met elkaar tijdens de brainstormsessie over dat nieuwe onderwijs dat ze wilden gaan maken. “De eerste stap die we toen met elkaar zetten was alle associaties die iedereen had bij ‘naar school gaan’ opschrijven. Vervolgens gooiden we dat vel papier weg. Pas in de ruimte die toen ontstond konden we echt vrij dromen over waar het echt over zou moeten gaan.”
Vraag & antwoord
Tijdens de sessie deelde Jan diverse voorbeelden en gaf hij antwoord op diverse vragen. Een aantal daarvan ter inspiratie:
“Stel: een leerling uit het eerste jaar vindt Frans niet leuk. Kan hij/zij dan kiezen om dat niet te doen?”
“Dat klopt. Agora gaat over autonoom leren. Daarbij is de lerende (het kind/de leerling) in de lead. Het kind is eigenaar van zijn eigen leren. Die autonomie gaat zo ver dat het kind in nauwe afstemming met zijn/haar coach bepaalt wat zinvol is voor hem of haar. Het gevolg is dat elk kind zijn eigen leerroute volgt. De leervraag (challenge) van het kind staat centraal. De nieuwsgierig-heid of leergierigheid is leidend. Het zou dus kunnen dat gaandeweg blijkt dat Frans nodig is bij een leervraag die de leerling heeft. Hij/zij kan dan besluiten toch Frans te willen leren.
Vanuit de leervraag (challenge) ontstaat het leerproces. Hier komt de coach (Agoriaanse Meester) aan bod. Want de kinderen zijn nog te jong om te plannen, overzien, in toekomst kijken etc. Daar hebben ze hulp bij nodig! Daarom is de coach is elke dag aanwezig en stuurt, stimuleert, inspireert, helpt analyseren, adviseert en geeft feedback.“
“Elk kind vindt het fijn om aandacht te krijgen en uitgedaagd te worden”
“Hoe is de opbouw door de jaren heen?”
“In de eerste jaren is eigenlijk een LOB-traject; dan gaat het vooral om weer plezier te krijgen in het leren op school. Van nature wil elk kind leren; elk mens heeft de behoefte om beter te willen worden in het leven.
Ook investeren we dan heel veel tijd in het leren kennen van de kinderen: wie is hij/zij, wat vinden ze leuk, wat doen ze graag thuis, wat deden ze graag op de basisschool, welke hobby’s hebben ze? Ook leren ze zichzelf door en door kennen: wie ben ik, hoe ben ik zo geworden? Wat wil ik en hoe kan ik dat creëren?
In de jaren voor het eindexamen gaan ze het eindexamentraject in. Vanuit wet- & regelgeving is het examen nog steeds nodig en het is natuurlijk een ‘toegangskaartje’ voor een volgende stap. De laatste twee jaren komen er vakleerkrachten bij, voor vakken die de kinderen zelf kiezen. Die vakleraar komt bijvoorbeeld een dag(deel) naar Agora en zijn dan beschikbaar voor de leerlingen die dat vak nodig hebben. De leraar begeleidt de leerlingen bij hun leerproces. Dat is een magnifiek spel tussen leerling en leraar. Net zo lang, totdat kinderen weten wat ze na Agora willen doen, en dan gaan ze het examenprogramma in. Want als je weet wat je wilt gaan doen, heeft het eindexamen betekenis en ben je gemotiveerd.
De vakleerkrachten krijgen drie opdrachten:
• Maak ze gek voor je vak; laat de kinderen ervaren hoe geweldig jouw vak is én wat je ermee kan;
• Doe dat op een manier, waardoor ze met meer plezier en zelfvertrouwen bij je komen;
• Zorg dat ze slagen!
Dit doen ze op hun eigen manier, ze hebben hierbij zelf regie. In het PTA staat alleen in wat er echt in moet, dat wat in de wet staat. Bijvoorbeeld wat je moet toetsen; niet hoé je dat moet doen.”
“Wat is het verschil van kinderen van Agora en van een ‘gewone’ school?”
“Van de 100 leerlingen zie ik 100 blije leerlingen. De kinderen komen graag naar school, hebben plezier in het leren. En natuurlijk blijven het kinderen: ook in het examenjaar bijvoorbeeld wordt het lastiger voor sommige kinderen.“
“Kun je als school een beetje agora doen en zo ja, kun je tips geven?”
“Als je echt een Agora-school wil zijn kan dat natuurlijk niet. Maar als je een aantal aspecten wil toepassen, kan dat wel. Ga op onderzoek uit, lees het gedachtengoed van Agora, ga hier met je collega’s over in gesprek. Begin niet in 1 keer als hele school, begin met de groep die wil. Probeer zoveel mogelijk los te komen van kaders en structuren! En eigenlijk is dan alles goed, als het maar verschil maakt voor die kinderen. Dat ze voelen: ‘ik doe ertoe, ik word gehoord’ en dat hén gevraagd wordt: hoe wil jij leren? Dat is eigenlijk de veranderkundig issue.“
Bedoeling online sessies
De bedoeling van deze sessies, en de video die vooraf was gemaild, was ons betekenisvolle inspiratie te geven voor de ontwikkeling van je eigen onderwijspraktijk en om met elkaar kennis te maken en in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld over de mogelijkheden die er zijn binnen de wet- en regelgeving. Deze ruimte is namelijk veel groter dan je denkt; dat laat het onderwijs van Agora goed zien.
Ga ook in gesprek met jezelf en met collega’s over de mindset die dit vraagt. En over de vragen aan het begin van dit artikel. Jan Fasen: “Praat eerst met collega’s die er echt voor open staan, probeer geen collega’s te overtuigen die nog niet zover zijn. Als je dingen fundamenteel anders wil doen, kun je het beste beginnen met collega’s, en daarna ook met ouders en leerlingen, die dat ook echt willen.
‘Kleiner doen: begin morgen!’
De sessie eindigde met een mooie tip van Jan: “Schrijf één ding op waar je vanaf VANDAAG mee gaat stoppen. Dat ene ding, waar jij en jouw werk beter van worden als je dat niet meer doet, én waar de kinderen ook beter van worden!” Mooi agendapunt voor het volgende teamoverleg!
Vragen?
Meer informatie over Agora vind je op verenigingagoraonderwijs.nl Als je vragen hebt over deze sessie of de Vragen & antwoorden, laat het ons weten!
Gerelateerde artikelen
Vragen?
Meer informatie over Agora vind je op verenigingagoraonderwijs.nl Als je vragen hebt over deze sessie of de Vraag & antwoorden, laat het ons weten!